Wat is cloud (en wat is het vooral niet)
Traditionele IT is gebaseerd op het inkopen producten of diensten als individuele componenten die vervolgens als silo worden toegevoegd aan een oneindige IT-catalogus.
Cloud is geen IT-inkoopproduct; het is het platform waarop organisaties hun digitale ruggengraat bouwen. De cloud is waar je data staan, waar je software runt, waar je security is ingericht en waar je inzichten uit haalt, allemaal in één samenhangend ecosysteem. Volledige exploitatie van de cloud vraagt echter om een andere werkwijze dan traditionele IT.
Voordelen van cloud
- Elastisch schalen naar vraag;
- Betalen naar gebruik i.p.v. vaste capaciteit;
- Snelle, geautomatiseerde provisioning middels Infrastructure as Code (IaC);
- Policy as Code (PaC) voor automatische naleving en (waar mogelijk) herstel;
- Herbruikbare, beveiligde templates en guardrails;
- Zichtbaarheid in kosten, risico's, maatregelen en prestaties;
- Snellere delivery door inzet van PaaS- en SaaS-diensten.
Gemiste kansen
Hoewel veel organisaties cloud gebruiken, blijven de genoemde voordelen vaak onbenut. Meestal wordt de cloud ingezet als een langdurig Infrastructure as a Service (IaaS)-contract en worden virtuele servers gehuurd alsof het 2005 is. Dat is niet alleen duur – meestal blijkt traditionele hosting goedkoper bij consistent, langdurig IaaS dan cloud – maar het mist alle eerdergenoemde voordelen die de cloud kan bieden. Organisaties denken de cloudtransformatie te hebben afgerond zodra applicaties in de cloud draaien, maar dit is slechts de eerste stap. De echte digitale transformatie die de cloud biedt vergt modernisering van applicaties, processen en governance.
Oorzaken
Er zijn drie oorzaken waarom publieke organisaties de cloud niet goed gebruiken:
- Aanbestesdingslogica: Traditionele IT is gebaseerd op het inkopen producten of diensten als individuele componenten die vervolgens als silo’s worden toegevoegd aan een oneindige IT-catalogus. Cloud wordt hierbij gezien als een onderdeel van een IT-inkoop en belandt als eis(en) in een Programma van Eisen (PvE).
- Decentrale keuzes: Projecten maken decentrale keuzes vanwege een gebrek aan sturing / centraal beleid. Deze decentrale keuzes zijn vaak in het belang van het project maar zijn niet in lijn met het belang van de organisatie.
- Gebrek aan kennis: Onvoldoende begrip van cloud-modellen, voordelen en kosten, en hoe je die op de juiste manier uitvraagt aan de markt.
De oplossing
Behandel cloud als gemeenschappelijk digitaal platform waarvan data, applicaties en ketenprocessen gebruikmaken.
Om cloud van kostenpost naar hefboom voor bedrijfswaarde te transformeren, zijn de volgende drie stappen noodzakelijk:
- Cloudconsolidatie: Breng tenants, subscriptions en landing zones terug tot één (of enkele) geïntegreerde cloudomgeving(en) met gedeelde services (identiteit, netwerk, logging, etc.). Gebruik multi-cloud alleen met een duidelijke reden (bijv. wetgeving of specifieke dienst) en niet vanwege onbedoelde versnippering.
- Transparantie: Richt toegang in via RBAC, tag alle resources en maak kosten en risico’s toewijsbaar per team/dienst. Lever standaard dashboards voor kosten, security-posture en compliance, zodat teams maatregelen kunnen valideren in plaats van zoeken.
- Automatisering: Pas auto-scaling toe. Alles als code: IaC voor provisioning, PaC voor policies, CI/CD voor deploys. Bied "golden paths" en self-service via een portal. Automatiseer detectie én (waar zinvol) remediatie. Start tegelijk met FinOps.
Cloudstrategie
Om optimaal gebruik te maken van cloud is een goede strategie onmisbaar. Tevens voorkomt het dat projecten later alles zelf (dubbelop) moeten uitzoeken. Een cloudstrategie bevat keuzes die een organisatie maakt in het kader van cloud. Keuzes zoals:
- Wanneer kies je voor SaaS, PaaS of IaaS?
- Wanneer private en wanneer public cloud?
- Welke workloads zijn mission-critical en wat betekent dat voor de hosting?
- Waar mogen welke data staan (residency, classificatie)?
- Hoeveel cloudomgevingen zijn wenselijk (complexiteit vs. onafhankelijkheid)?
- Welke voorzieningen zet je collectief in (identiteit, netwerk, observability, sleutelbeheer)?
- Wat doe je intern en wat besteed je uit?
Wijs een eigenaar aan die nieuwe of gewijzigde diensten vóór ingebruikname toetst aan de strategie. Beleg dit bij voorkeur bij je bestaande processen. Zo benut je voordelen gecontroleerd, blijven risico’s beheersbaar en voorkom je verdere versnippering.
Conclusie
Cloud levert pas waarde als het wordt ingezet als platform. Dit vereist wel een nieuwe way-of-working. Begin met consolidatie, creëer transparantie en automatiseer waar mogelijk. Zo benut je de cloud structureel en voorkom je dat het slechts een nieuwe, dure vorm van hosting wordt.